اشک

آخرین نهار قبل از ماه رمضان را در محل کارم با تمام همکارانم شش نفری دور میز چهار نفره می خوردیم. نهار خوردن در آشپزخانه کلاسیک دفتر ما صرفا رفع گرسنگی نیست، بلکه آئینی ست  شاد و پر شور، سراسر دیالوگ و مراودات ادبی و فرهنگی و هنری. امروز صحبت از روشهای عزاداری و آئینی قوم لر شد، لرهای استان خوزستان. از دیده ها و شنیده های دوستان جنوبی مان شروع شد و به خاطره همکار آذری مان «روشن» ختم شد.
 بازگویی روایتی از اولین حضورش در یک مجلس تعزیه خوانی دهه اول ماه محرم به همراه مادرش. تعزیه خوانان نمایش یکی از سرداران کربلا را با نغمه های خاص خودشان اجرا می کردند و زنان و مردان مستمع، های های  گریه می کردند و گوله گوله اشک می ریختند و بر سر و سینه خود می کوفتند. روشن با دیدن این صحنه ها در می یابد که باید برای چیزی یا کسی گریه کند، مثل سایر مستمعین. هرچه بیشتر و با دقت تر به تعزیه و آواها گوش می کند کمتر چیزی برای گریه کردن پیدا می کند، انواع و اقسام صداها مثل هق هق و های های  و هین های کشدار و ممتد از خود ساتع می کند بلکه به حال گریه و اشک برسد، اما دریغ از یک قطره اشک. تلاش و زور زدن روشن در کودکی برای گریه کردن سوژه قاه قاه خندیدن امروز ما سر میز غذا می شود، انقدر که احساس جر خوردن می کنیم.
در پایان روایت، مادرش به او می گوید: پسرم اینجا خیلی ها مثل تو هستند، چه بسا قادر به اشک ریختن و گریه واقعی بر مصیبت های کربلا نیستند و هیچ ارتباطی با تعزیه و نغمه خوان ها نمی توانند برقرار کنند، به ناچار برای دردها و زخمها و رنجها و گرفتاری های خود گریه می کنند.

افطار اولین روز ماه رمضان بود که با خبر درگذشت آقاسید مهدی طباطبایی روبرو شدم. سیدی مشهدی که فخر سادات محله مان میدان خراسان بود و در خیابان غیاصی (آیت اله سعیدی) ساکن بود. از سوابق سیاسی و فعالیت هایش برای ایران و انقلاب به سادگی عبور می کنم و با زمان پرتاپ می شوم به سالهای کودکی، روزگاری که برای اولین بار در محرم با پدرم به یک جلسه آئینی مذهبی رفتم. یک هیئت قدیمی و با اصالت که بیرقش به نام صنف لباس فروش تهران بود. قبل از شاعران و ذاکران و خوانندگان آئینی، آخوندی بلند قامت و عمامه مشکی بالای منبر چوبی گوشه حسینیه رفت. لهجه ای مشهدی و شیرین داشت. محتوای منبرش درس اخلاق بود ولی آخرش گره خورد به عاشورا و ذکر مصائب کربلا. اولین آشنایی من با آسد مهدی طباطبایی همانجا بود. او روضه می خواند و خودش برای کلماتش هق هق گریه می کرد و من بدون کمترین تلاشی با تماشای احوالاتش و شنیدن کلماتش اشک می ریختم. گویی که هیچکس غیر از من و او در مجلس حضور نداشت و کلمات را فقط برای من مرتب می کرد. ساده و روان و گویا از وقایع و داستانهای کربلا برایم می خواند، جوری که انگار جلوی چشمم همه چیز داشت اتفاق می افتاد.
از وقتی که خبر درگذشت آقا سید مهدی طباطبایی را شنیدم تا هم اکنون که می نویسم لحظه ای چهره دلنشین و نورانی اش از جلوی چشمم محو نشده.
بیاد می آورم روزهایی را که صرفا به صدق و صفای کلام او تا حسینیه می رفتم، تا با نَفَس و کلام او عرض نیاز کنم.
به یاد می آورم شبهایی را که وانت دارهای محل را به ماموریت توزیع ارزاق برای نیازمندان و کم بضاعت های حاشیه تهران می فرستاد.
به یاد می آورم توصیه هایش را به کسانی که در پی عرفان عملی بودند. او همواره یک نسخه برای جوانان جویای  معرفت صادر می کرد. کار...کار...کار.

به یاد می آورم خانه اش را که همیشه دری باز داشت. خانه ای که هرگز کسی از در آن دست خالی بر نمی گشت. از جوان جویای کار تا عالم جویای علم. خانه ای که حلقه اتصال بسیاری از بزرگان بود، از سیاسیون چپ و راست تا هنرمند و بازاری و فقیر و غنی و دانشگاهی و غیره.
بعضی ها را عزیز و دلنشین و تاثیرگذار آفریده اند. گویی عزت و آبرو از پر قنداق به آنها هدیه شده. آقا سید مهدی طباطبایی از همین دسته مردمان بود، یکی از ستونها و تکیه گاه های امن تهران بود. بی شک پس از او تهران چیزی کم خواهد داشت.

می دونی! من هم خیلی دلم می خواست از اولین حضورم در یک  مراسم آئینی خاطره ای خنده دار داشته باشم و از این بابت به روشن حسادت می کنم ولی خوشحالم که قدر و قیمت اشک را با آقا سید مهدی طباطبایی شناختم.

روحت شاد آقا جان